VERASET VE İNTİKAL VERGİSİ NEDİR? NASIL HESAPLANIR?
Veraset ve intikal vergisi, Miras Hukuku kapsamına giren bir vergi türüdür. Bu vergi çeşidinde mirasçılar vefat eden yakınlarının terekesi üzerindeki haklarını alabilmek için devlete bir ödeme yapmakla yükümlü tutulurlar. Miras bırakan kişi vefat ettiği takdirde yasal mirasçıların yanı sıra atanmış mirasçılar da bu vergiyi ödemek zorundadır. Vefat eden kişi muris olarak adlandırılırken murisin mirasçılara bıraktığı mallar onun terekesidir. Tereke üzerinde yasal mirasçılar ve atanmış mirasçılar hukuki haklara sahiptir. Muris vefat ettiğinde mirasçılar devlet dairelerinde bazı işlemleri gerçekleştirirler. Bu işlemlerin yapılabilmesi içinse öncelikle bir vergi ödenmeleri gerekir. Veraset ve intikal vergisi olarak adlandırılan bu vergi çeşidi zorunlu olarak ödenir. Miras Hukuku’nda zümre sisteminin varlığı devreye girmektedir. Zümre yani derecelendirme sistemine göre vefat edene yakınlık derecesine göre mirasçıların hukuki hakları oluşmaktadır. Bu hakların alınabilmesinin ön koşulu ise hem atanmış hem de yasal mirasçılar açısından veraset intikal vergisini ödemleridir. Vefat edenin ardından yapılması gereken hukuki işlemlerden biri veraset intikal ilamının alınmasıdır. Yasal ya da atanmış mirasçılardan herhangi biri bu belgeyi yetkililerden alabilmektedir. Bu belge Sulh Hukuk Mahkemesi’nden alınabileceği gibi noterden de alınabilir. Başvuru sahibinin kimlik bilgilerinin yanı sıra yasal mirasçı olduğunun belgelendirmesi gerekir. Veraset ilanının alınmasının ardından miras bırakan kişinin terekesi üzerindeki vergi oranlarının hesaplanması gereklidir. Bu vergi oranları hesaplanırken banka hesapları, gayrimenkullerin rayiç bedellerinin bilgi ve belgelere gerek duyulur. Belediyelerden emlakların rayiç bedellerinin öğrenilmesi gerekirken bunlarla ilgili olarak alınacak belgelere de ihtiyaç duyulur. Vefat eden kişinin ortaklığı ya da şirket üyeliği var ise bu durumda resmî belgelerle ispatlanması gerekir. Veraset ve intikal vergisi hesaplaması yapılırken ivazlı veya ivazsız oluşuna göre oranların belirlenmesi gerekir. Buna göre ivazsız intikaller söz konusu olduğunda hesaplama sırasında daha fazla bir yüzdelik oran söz konusu olur. Bu vergi ödemesinin yapılabilmesi için veraset ilamı alınırken ayrıca vergi dairesine beyanname verilmesi zorunlu kılınmıştır. Vergi dairesine gidilerek verilebilen bu beyanname ayrıca bilgisayarlar üzerinden online olarak da gönderilebilme imkânınız vardır. İnternet üzerinden işlemler gerçekleştirilecekse interaktif vergi dairesi sistemi üzerinden işlemlerinizi yapmalısınız. İnteraktif vergi dairesine giriş yapıldıktan sonra veraset işlemleri kısmına girerek ilgili alanlardaki işlemleri yapabilirsiniz. Belgeler hazırlandıktan sonra posta yolu ile de müracaatların yapılabilmesi mümkündür. İnternet ortamında hazırlanacak beyannamede tüm mirasçıların sisteme giriş yaparak belgeyi onaylamaları gerekir.
Veraset ve intikal vergisi beyannamesi hazırlanırken evrakların eksiksiz ve tam olması gerekir. Bu vergi türünde hesaplama yapılırken kazanım oranlarına bakılır. İstisna sınırı olarak adlandırılan sınırın dışında yer alan kazanımlarda vergi ödenmesi gerekirken bu sınır her yıl yeniden düzenlenir. Veraset vergi türünde ilk 500.000 TL için ödenen oran %1 olmaktadır. Veraset usulü ile intikallerde geçerli olan bu oran ivazsız intikallerde olmaktadır. Sonrasın da gelen 1.200.000 TL söz konusu olursa oran %3 olurken ivazsız intikaller için olur. 2.500.000 TL için %5 ivazsız intikalde, 4.900.000 TL için %7 ivazsız intikallerde ise %25 oranında vergi ödenmektedir. Matrahın 9.100.000 TL’yi aşması durumunda ise %10 ödenen vergidir, ivazsız intikallerde ise oran %30’dur.