KANUNİ DEFTERLER NELERDİR VE TASDİK TARİHLERİ NE ZAMANDIR?
1-ANONİM ŞİRKETLER
A-Ticari Defterler
1- Yevmiye Defteri
2- Defter i Kebir
3- Envanter
4- Pay Defteri
5- Yönetim Kurulu Karar Defteri
6- Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defteri
Tasdik Zamanları
İlk Açılış Tasdikleri: Ticari defterlerin tamamının kuruluşta ve kullanılmaya başlanmadan önce mutlaka ilk olarak açılış tasdikinin yapılması zorunludur.
İzleyen Faaliyet Dönemlerindeki Açılış Tasdikleri: İlk açılış tasdikinin yapıldığı faaliyet dönemini izleyen aktif dönemlerinde ise, bu defterlerden yevmiye, defteri kebir, envanter ve yönetim kurulu karar defterinin, kullanılacakları faaliyet döneminin ilk ayından önceki ayın sonuna kadar açılış tasdikinin yapılması zorunludur. Başka bir ifade ile hesap dönemi takvim yılı olanlar, bu defterlerin açılış tasdikini Aralık ayı sonuna kadar yaptırmaları gerekir. Pay defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defteri yeterli sayfaları bulunması koşuluyla, izleyen faaliyet dönemlerinde açılış tasdiki yapılmadan kullanabilirler.
Kapanış Tasdikleri: Yevmiye defteri ile Yönetim Kurulu Karar defterinin kapanış tasdiki yapılması zorunludur. Bu defterlerin kapanış tasdiki, kullanıldığı hesap dönemini izleyen faaliyet döneminin üçüncü ayının sonuna kadar yaptırılması zorunludur. Hesap dönemi takvim yılı olanlar, bu defterlerin kapanış tasdikini Mart ayı sonuna kadar yaptırmalıdırlar. Aynı Defterlerin İzleyen Faaliyet Döneminde de kullanılmak İstenmesi halinde tasdik zamanı eski Ticaret Kanunumuzda olduğu gibi yeni Ticaret Kanunumuzda da Pay Defteri ve Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defterleri dışında bu konu düzenlenmemiştir. Vergi Usul Kanunu’ na göre tutulması zorunlu defterler olan Yevmiye ve Envanter defterlerinin boş sayfalarını ertesi yılda da kullanmak isteyenler, hesap dönemini takip eden ilk ayın içinde bu defterleri tasdik ettirerek kullanabilirler. Hesap dönemi takvim yılı olanlar, bu defterlerin tasdikini Ocak ayı sonuna kadar yaptırmak zorundadırlar. Yeterli yaprağı bulunan Pay Defteri ve Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defterleri açılış tasdiki yapılmadan, Yevmiye ve Envanter defteri ise hesap dönemini takip eden ilk ayın içinde tasdik ettirerek kullanılabilir. Bu defterlerin dışında kalan defteri kebir ve yönetim kurulu karar defteri her dönem için yeniden temin edilerek açılış tasdikinin yapılması zorunludur.
2-LİMİTED ŞİRKETLERİ
Anonim Şirketlerin tutacağı ticari defterler için tamamı Limited Şirketler içinde geçerlidir. Bu fark yalnızca, Anonim Şirketlerdeki Yönetim Kurulu Karar Defterinin yerine, Limited şirketlerde Müdürler Kurulu Karar Defteri tutulacak olmasıdır. Müdürler Kurulu Karar Defteri Kanunda tanımlanmamış olsa da, kurul ve hukuki yapısı böyle bir defterin tutulmasını gerektirmektedir. Eski Türk Ticaret Kanunu’na göre tutulmakta olan Ortaklar Kurulu Karar Defteri , aynı hukuki mahiyete sahip olmadığı için Müdürler Kurulu Karar Defteri yerine kullanılamaz.
B-İŞLETME DEFTERİ
Ticaret Ticaret Kanunu tacirlerin tutacağı defterleri ve tasdik zamanlarını açık bir şekilde düzenlemiştir. Tüm tacirler bilanço usulüne göre defter tutmak zorundadırlar. Tacir sayılmayanlar ise Vergi Usul Kanuna göre defter tutmaya ilişkin hükümleri doğrultusunda defter tutmak zorundadırlar. Vergi Usul Kanunu’nda belirlenen sınırların içinde bulunan ve tacir sayılmayan esnaflar, işletme defteri tutmaya devam edeceklerdir.
C-GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI İLE MALİYE BAKANLIĞININ MÜŞTEREK OLARAK YAPACAĞI DÜZENLEME
Maddi ortamda veya elektronik ortamda tutulan ticari defterlerin nasıl tutulacağı, defterlere kayıt zamanı, yenileme ile açılış ve kapanış onaylarının şekli ve esasları Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Maliye Bakanlığınca ortak olarak çıkarılan tebliğle belirlenir.
TİCARİ İŞLETMELERDE 2022 YILI İÇİN TASDİK EDİLMESİ ZORUNLU TİCARİ DEFTERLER
a) Ticaret Şirketleri (Anonim ve Limited Şirketler)
1- Yevmiye Defteri
2- Defteri Kebir
3- Envanter Defteri
4- Pay Defteri *
5- Yönetim Kurulu Karar Defteri
6- Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defteri
b) Ticaret Şirketleri Dışında Kalan Tacirler
1- Yevmiye Defteri
2- Defteri Kebir
3- Envanter Defteri
Defterlerini, genel hesap dönemine tabi olanlar 31 Aralık 2022 tarihi, özel hesap dönemine tabi olanlar ise tabi oldukları hesap döneminin son gününe kadar notere tasdik ettirmek zorundadırlar.
ESNAF ÖLÇÜTÜ İÇİNDE KALAN İŞLETMELER (TİCARET KANUNU KAPSAMI DIŞINDAKİLER)
VUK Hükümlerine Göre;
1)-Bilanço Esasına Göre Defter Tutacaklar;
a)-Yevmiye Defteri
b)-Defteri Kebir
c)-Envanter
2)-İşletme Esasına Göre Defter Tutacaklar;
İşletme Defteri
3)-Serbest Meslek Erbabı;
Serbest Meslek Kazanç Defteri