KURUMLAR VERGİSİNDE ÖRTÜLÜ SERMAYE
Örtülü sermaye; kurumların kar elde etmek amacıyla kurulmakta ve faaliyetlerini ortaklarının koydukları sermaye ile yürütmektedirler. Şirketlerin zaman zaman sermaye ihtiyaçları ortaklardan sağlanan borçlanmalar ile giderilmesi mümkün olmakla beraber ortaklara borçlanma sınırsız bir borçlanma değildir. Bu borçlanma sebebiyle ödenen faizin borç veren ortağın kurum kazancından indirilmesi söz konusu olacağından bu yolla vergi matrahının aşındırılmaması için Kurumlar Vergisi Kanununda (KVK) “örtülü sermaye” düzenlemesi ile ortaktan borçlanmaya sınırlama getirilmiştir.
Kurumlar Vergisi Kanunun 12. maddesi uyarınca; Kurumların, ortaklarından veya ortaklarla ilişkili olan kişilerden doğrudan veya dolaylı olarak, temin ederek işletmede kullandıkları borçların, hesap dönemi içinde herhangi bir tarihte kurumun öz sermayesinin 3 katını aşan kısmı ilgili hesap dönemi için örtülü sermaye olarak ve banka veya kredi kurumlarından yapılan borçlanmalarda borçlanılan tutarının öz sermaye ile karşılaştırılması sırasında borçlanılan tutarın % 50 dikkate alınacağı kabul edilmiştir.
Öz sermaye kavramı ise kurumun Vergi Usul Kanunu uyarınca tespit edilmiş olan hesap dönemi başındaki öz sermayesini ifade ettiği belirtilmiştir. Buna göre, kurumların yapmış oldukları borçlanmaların örtülü sermaye olup olmadığı yönündeki tespit, hesap dönemi başındaki bilançoda yer alan öz sermaye ile kıyaslanmak suretiyle yapılacaktır.
Sadece ilişkili şirketlere finansman temin eden kredi şirketlerinden yapılan borçlanmalar hariç olmak üzere, ana faaliyet konusuna uygun olarak faaliyette bulunan ve ortak veya ortakla ilişkili kişi sayılan banka veya benzeri kredi kurumlarından yapılan borçlanmalarda borçlanılan tutarının öz sermaye ile karşılaştırılması sırasında borçlanılan tutarın %50 dikkate alınacaktır.
Anılan düzenlemede ortakla ilişkili kişi, “ortağın doğrudan veya dolaylı olarak en az %10 oranında ortağı olduğu veya en az bu oranda oy veya kâr payı hakkına sahip olduğu bir kurumu ya da doğrudan veya dolaylı olarak, ortağın veya ortakla ilişkili bu kurumun sermayesinin, oy veya kâr payı hakkına sahip hisselerinin en az %10'unu elinde bulunduran bir gerçek kişi veya kurum” olarak tanımlanmıştır.
|
KURUMLAR VERGİSİNDE ÖRTÜLÜ SERMAYE |
|
· Örtülü sermaye: Kurumların, ortaklardan veya ortaklarla ilişkili kişilerden doğrudan veya dolaylı olarak kullandıkları borçların, hesap dönemi içinde herhangi bir tarihte kurumun dönem başı öz sermayesinin 3 katını aşan kısmıdır.
· Ortakların ortaklık payı ne olursa olsun (İMKB’de işlem gören şirketlerde %10) sınırı aşan borçlanmalar örtülü sermayedir.
· Ortakla ilişkili kişilerden yapılan borçlanmaların örtülü sermaye sayılması için ise en az %10 ilişki payı aranmaktadır.
· Ortakla ilişkili kişi, ortağın doğrudan veya dolaylı olarak en az %10 oranında ortağı olduğu veya en az bu oranda oy veya kâr payı hakkına sahip olduğu kurumu veya doğrudan veya dolaylı olarak, ortağın veya ortakla ilişkili bu kurumun sermayesinin, oy veya kâr payı hakkına sahip hisselerinin en az %10’unu elinde bulunduran bir gerçek kişi veya kurumu ifade etmektedir. |
|
TRANSFER FİYATLANDIRMASI YOLUYLA ÖRTÜLÜ KAZANÇ DAĞITIMI |
|
· Kurumlar (ve ticaret erbapları), ilişkili kişilerle emsallere uygunluk ilkesine aykırı olarak tespit ettikleri bedel veya fiyat üzerinden mal veya hizmet alım ya da satımında bulunursa, kazanç tamamen veya kısmen transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılmış sayılır.
· Alım, satım, imalat ve inşaat, kiralama ve kiraya verme, ödünç para alma ve verme, ikramiye, ücret vb. ödemelerle ilgili işlemler mal ve hizmet alım satımı olarak değerlendirilir.
· İlişkili kişi; kurumların en az %10 ortaklık payına sahip ortakları, kurumların veya ortakların ilgili bulunduğu gerçek kişi veya kurum ile idaresi, denetimi veya sermayesi bakımından doğrudan veya dolaylı olarak bağlı bulunduğu ya da nüfuzu altında bulundurduğu gerçek kişi veya kurumları ifade eder.
· Ortakların eşleri, ortakların veya eşlerin üstsoy ve altsoyu ile üçüncü derece dahil yansoy hısımları da ilişkili kişi sayılır. “Vergi cenneti” ülkelerindeki kişilerle yapılan tüm işlemler ilişkili kişilerle yapılmış sayılır. (İlişkili kişi kavramı çok geniş bir kapsamda belirlenmiştir. Neredeyse Herkes İlişkili Kişi konumundadır).
· Emsale uygunluk ilkesi, ilişkili kişilerle yapılan mal ve hizmet alım ya da satımında uygulanan fiyat, herhangi bir ilişki olmayan kişiler arasında piyasa şartlarına göre oluşan fiyat ve bedele uygun olmasını ifade eder
|
|
ÖRTÜLÜ SERMAYE VE TRANSFER FİYATLANDIRMASINDA DÜZELTME İŞLEMLERİ |
|
· Örtülü sermaye üzerinden kur farkı hariç, faiz vb. ödemeler ile transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılan kazançlar ilgili dönemin son gününde dağıtılmış kâr payı sayılır.
· Daha önce yapılan vergilendirme işlemleri, taraf olan mükellefler nezdinde buna göre düzeltilir. Ancak, bu düzeltmenin yapılabilmesi için örtülü sermaye kullanan veya kazanç dağıtan kurum adına tarh edilen vergilerin kesinleşmiş ve ödenmiş olması gerekir.
· Örtülü sermaye kullanan veya kazanç dağıtılan kurum nezdinde yapılacak düzeltmede kesinleşen ve ödenen tutar dikkate alınır.
|