KIDEM TAZMİNATI NEDİR?
Kıdem tazminatı işçinin 4857 Sayılı İş Kanunu’nda belirtilen şartların oluşması durumunda, işçinin işten çıkarılması ya da çeşitli nedenlerle kendi isteği doğrultusunda ayrılması sonucunda hak kazandığı tazminat hakkıdır. Bu tazminat bedeli işveren tarafından işçisine ödenir. Kıdem tazminatı tavan ücretini hesaplamak için işçinin aynı işyerinde geçen süre baz alınarak hesaplanır ve kıdem tazminatı almak için bir işyerinde en az bir yıl çalışmış olmak gerekmektedir. Bir yıldan az bir süre çalışılması halinde, işçi hangi şekilde işten çıkartılırsa çıkarılsın tazminat almaya hak kazanamaz.
KIDEM TAZMİNATI TAVAN ÜCRETİ
Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın yayımladığı genelge ile 2022 yılının Temmuz-Aralık dönemi için de kıdem tazminatı tavan ücreti belirlendi kıdem tazminatı tavan ücreti 15 bin 371 lira 40 kuruşa olarak açıklandı. SGK brütü 15 bin 371 liranın üzerinde olan tüm çalışanlar tavan rakamdan faydalanabilecek. Kıdem tazminatı bir iş sözleşmesinin feshi durumunda çalışılan her tam 30 günlük brüt ücret tutarında ödenmesi gerekiyor. Asgari ücret ile çalışan bir işçi, bir yıllık çalışmasının karşılığında brüt asgari ücret tutarında kıdem tazminatı alabilir.
KIDEM TAZMİNATI NASIL HESAPLANIR?
Kıdem tazminatının hesaplaması yapılırken ilk olarak işçinin o işyerinde ne kadar süre çalıştığı hesaplanır. Kıdem tazminatı hesabı için işçinin çalıştığı bütün yılların sayısı aldığı maaşın brütüyle çarpılır. Brüt hesaplanırken yol yemek ve işçiye yapılan maaşı dışındaki yan ödemeler bu hesaplamaya dahil edilir. Kıdem tazminatı hesaplama için çalışılan yılın dışında arta kalan günler ise günlük brüt ücret ile çarpılır ve toplam miktarın binde 7,59 oranında damga vergisi kesintisi yapılır. Yapılan bu kesinti sonunda geriye kalan miktar kıdem tazminatı olarak banka aracığı ile çalışana ödemesi yapılır. Bu ödemenin yapıldığına dair ispatı işçiye değil işverene ait bir yükümlülüktür. Elden ödeme yapılması halinde ispat hususunda zorluklar yaşanabilmektedir bu yüzden yoluyla ödeme önemlidir.
KIDEM TAZMİNATI ŞARTLARI NELERDİR?
İşçinin kıdem tazminatı almaya hak kazanabilmesi için ilk şart aynı iş yerinde en az bir yıldır çalıyor olmaktır. İşçi bu tazminata iki şekilde hak kazanabilir; bunlardan ilki işçinin iş akdinin işçi tarafından haklı sebeple fesih edilmesi, ikincisi ise işverenin işçisini haklı sebepler dışında işten çıkarmasıdır. Belirli süreli iş sözleşmesi süresi sonunda kendiliğinden ortadan kalktığından dolayı kıdem tazminatı talep edilemez.
Kıdem tazminatı ile ihbar tazminatı arasındaki fark nedir?
Kıdem tazminatı ile ihbar tazminatı farklılık gösteren iki farklı tazminat çeşididir. Kıdem tazminatı ile ihbar tazminatı arasındaki farklar oldukça belirgindir. Bu farklar, iki farklı tazminat çeşidini ayırt edebilmek açısından önem arz eder. Kıdem tazminatı ile ihbar tazminatı arasındaki farklar vardır. Bu farklar açıklamasını yazdığımız gibi kıdem tazminatı yalnızca işveren tarafından işçiye ödenen bir tazminat çeşididir ama ihbar tazminatı, işçi ve işveren tarafından ödenebilen bir tazminat çeşididir. Kıdem tazminatı hesaplanırken yalnızca damga vergisinin kesildiği görülür ancak ihbar tazminatında durum biraz daha farklı uygulanıyor. İhbar tazminatından damga vergisinin yanında %15 oranında gelir vergisi kesintisi de yapılıyor. Bu aşamada kıdem tazminatına yapılan kesintilerin ihbar tazminatına göre daha azdır. Her iki tazminat çeşidinde de damga vergisi kesintisi oranı aynıdır. Kıdem tazminatı, belirlenen süre içerisinde iş akdi feshedilen işçilere ödenen bir tazminattır. Kıdem tazminatı alabilmek için gereken bazı hususlar vardır. Ancak ihbar tazminatı alabilmek için gereken şartlar bulunmaz. İhbar tazminatı alabilmek için işverenin işçiyi haber vermeksizin işten çıkarması ya da işçinin haber vermeksizin işten çıkması yeterlidir.