2022 YILI GÜMRÜK VERGİ VE CEZALARI
Gümrük vergileri tanımı kısaca şu şekilde yapabiliriz; bir eşyanın Türkiye’ye ithali veya Türkiye’den ihracı üzerine eşyaya uygulanan ithalat vergilerinin ya da ihracat vergilerinin tümünü kapsayan vergidir. Gümrük vergilerine örnek olarak şunları gösterebiliriz; ilave gümrük vergisi, tek ve maktu vergi, özel tüketim vergisi, katma değer vergisi, dampinge karşı vergi vb. pek çok vergi örnek verilebilir. İhraç veya ithal edilen eşyaya ilişkin gümrük vergisinin hiç alınmadığının veya noksan alındığının tespit edilmesi halinde gümrük müdürlükleri tarafından yükümlülere veya sorumlu kişilere, gümrük vergisi ek tahakkuk ve varsa para cezası kararları tebliğ edilmektedir. Sorumlu kişiler bu gümrük vergisi ve cezalarını ödemek istemedikleri takdirde gümrük idaresiyle uzlaşma, idari itiraz veya iptal davası açma yollarına başvurabilirler. Gümrük vergi kabahati ve cezaları; vergi kaybına neden olan gümrük kabahat ve cezaları ile usulsüzlük cezaları olmak üzere ikiye ayrılır. Vergi kaybına neden olan gümrük kabahat ve para cezaları, 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 234 ila 238. maddeleri arasında yer almaktadır. Vergi kaybı olmadan bu maddelerde belirtilen gümrük vergisinin cezalarının kesilmesi mümkün değildir. Usule aykırı bir işlem olmasına rağmen, ortada bir vergi kaybı yoksa, ilgililer hakkında usulsüzlük cezası kesilebilir. Usulsüzlük cezaları ise, 4458 Gümrük Kanunu’nun 239 ile 241. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Usulsüzlük, vergi kanunlarının şekle ve usule ilişkin hükümlerine aykırı hareket edilmesidir (VUK m.351). Gümrük kabahatlerinin işlenmesinde ilgilinin kastına bakılmaz. Gümrük kabahatleri nedeniyle kesilen para cezalarında sorumlunun kasıtlı olması aranmasa da en azından taksirle hareket etmesi gerekir.
Gümrük Vergi ve Cezaları
Gümrük Kanunu’nda, gümrük vergileri deyimi; eşyaya uygulanan ithalat ya da ihracat vergilerinin tümünü ifade ettiği şeklinde genel bir ifade kullanılmışken, Gümrük Uzlaşma Yönetmeliğinde gümrük vergileri ise, gümrük vergisi, ilave gümrük vergisi, tek ve maktu vergi, dampinge karşı vergi, sübvansiyona karşı telafi edici vergi, katma değer vergisi, özel tüketim vergisi, ek mali yükümlülük, toplu konut fonu, tütün fonu, ek fon, kaynak kullanımını destekleme fonu, çevre katkı payı, telafi edici vergi (ihracat) ve TRT bandrolü ücreti olarak sayılmıştır. Bununla beraber; Gümrük Kanunu’nda para cezaları ise, vergi kaybına neden olan para cezaları ve usulsüzlük cezaları olmak üzere iki başlık halinde düzenlenmiş olup, vergi kaybına neden olan para cezaları Gümrük Kanunu’nun 234, 235, 236, 237 ve 238. Maddelerinde, usulsüzlüklere ilişkin cezalar ise 239 ve 241. maddelerinde düzenlenmiştir. Gümrük Kanunu’nda düzenlenen idari para cezalarının 5326 sayılı Kabahatler Kanununda yer alan kabahat tanımı kapsamında değerlendirilmesi gerekir. Kabahatler ise kanunda açık hüküm bulunmayan hallerde hem kasten hem de taksirle işlenebilir. 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nda kabahat deyimi ‘‘kanunun karşılığında idari yaptırım uygulanmasını öngördüğü haksızlık'' olarak belirtilmiş olup kanunun genel hükümlerinin ise idari para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında uygulanacağı hüküm altına alınmıştır. 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenen idari para cezaları ve 5326 sayılı Kanunun yukarıda belirtilen hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, karşılığında idari para cezası öngörülen fiiller kabahat olarak değerlendirilecek ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu hükümleri uygulanacaktır.